De mens heeft een te groot beslag gelegd op de natuur, daarom moeten we goed zorgen voor alles wat groeit, bloeit en leeft, dat is de leidraad van Jan en Tine de Ruijter. Leven volgens de lagen-theorie en dieren in nood redden en verzorgen. In 1974 kregen zij de kans om de familieboerderij in Bakkum-Noord over te nemen. Dit was inclusief de landerijen bekend als ‘de Hooge Weide’ (op z’n Bakkums ‘de Hooge Wait’).

Jan en Tine behoorden tot de natuurbeheerders van het eerste uur. Samen gaven zij – soms met opgestroopte mouwen – de vogels en de planten in de weilanden van de boerderij de kans zich weer in volle pracht te tonen. Ook is aan de boerderij jarenlang veel zorg besteed. Jan en Tine hebben bij de restauratie in 1975 zoveel mogelijk de opvallend eenvoudige bouwwijze in takt gelaten; destijds werden b.v. muren opgebouwd met gebikte stenen. Ook de gevels en het interieur hebben ze in harmonie met de oorspronkelijke vormen in stand gehouden, nog niet wetende dat ze met de bakermat, de beheerboerderij, van De Hooge Weide bezig waren. 

De landerijen van de boerderij zijn door Jan en Tine geschonken aan stichting De Hooge Weide. Na de ruilverkaveling werd dit de basis van het natuurgebied de Hooge Weide.

Dit deden ze met hulp van vrijwilligers en belangstellenden. In 1992 is stichting De Hooge Weide opgericht. Het uitgangspunt was ‘de mens heeft een te groot beslag gelegd op de natuur, er moet een ommekeer in gang worden gebracht’. De landerijen werden overgedragen aan stichting De Hooge Weide om herstel en behoud van deze natuur te continueren. In de jaren daarna zijn Jan en Tine de drijvende kracht geweest achter de stichting en hebben zijn een prachtige nalatenschap gemaakt.

De nog korte historie van de stichting mag zonder overdrijving een groot succes worden genoemd. Onlangs werden de weidevogelgebieden door deskundigen genoemd als de meest succesvolle van Noord-Holland.

Het idealisme van Jan en Tine de Ruijter is beschreven in het boek ‘Natuur op eigen Kracht’ van Josefien Oude Munnik.

Helaas is Tine overleden in 2020. Jan is nog steeds actief bestuurslid.

Van duinboerderij naar herstel en behoud van natuur

De natuurgebieden in de polders zouden in feite compensatie kunnen worden genoemd voor de verdwenen duinboerderij van Jan’s grootvader.

De familie de Ruijter is sinds het einde van de 19e eeuw woonachtig in dit gebied. Willem de Ruijter (grootvader van Jan de Ruijter) had een duinboerderij waar aardappels geteeld werden. Nieuw in die tijd was de drinkwaterwinning in de Castricummerduinen. De aardappelteelt werd bedreigd door het zakkende waterpeil vanwege deze waterwinning. De grond verdroogde. Willem had dit voorzien en kocht in 1905 een stuk land aan de Achterlaan in Bakkum-Noord en liet daar in 1906 een huis bouwen. Toen zij niet meer konden rondkomen van de duinboerderij, is de hele familie in 1913 verhuisd naar de Achterlaan. Zij hebben daar een veestalling geplaatst achter het woonhuis. De familie bouwde een nieuw bestaan op met deze boerderij, een aantal koeien en landerijen. In 1928 werd de veestalling vervangen door een veestalling met hooiberg en de dors als stolp met dubbel vierkant (de Barg). Na het overlijden van Willem is de boerderij voortgezet door de kinderen Wup, Han en Griet en vervolgens door Jan en Tine.

Vele duinboeren werden door de droogte verdreven uit de duinen. Zij gingen in Castricum en Bakkum aan de slag met tuinderij of boerderij. Castricum was begin 20e eeuw een agrarisch dorp, tuinbouw vond je in het hele dorp en er was zelfs een eigen tuinbouwveiling (de doorrijveiling). Aardbeien gingen vanaf het land direct naar de veiling in het dorp en daarna per trein naar de grote stad, zelfs naar Berlijn.

Nu zijn tuinderijen niet meer mogelijk omdat de vruchtbare grond volgebouwd is. Boerderijen waren ooit in het dorp heel gewoon, nu zijn ze met hun weidevogels naar de polders verdreven. De duinen zijn ingenomen door waterwinning en recreatie. Voor het behoud van de ooit rijke natuur moet worden geknokt. 

Het is dus geen toeval dat al meer dan dertig jaar geleden de vrijwilligers van de stichting De Hooge Weide een belangrijke taak voor zich zagen opdoemen: Herstel en Behoud van de Natuur.

Deze taak voor de gemeenschap vindt inmiddels op grote schaal plaats – ook in de politiek- en er is een groot draagvlak voor de mensen en organisaties, die daar druk mee bezig zijn.

Castricum en zijn dorpen hebben een ideale kans om zich te onderscheiden. De natuurorganisaties popelen om het prachtige buitengebied die kans te geven die het verdient.

Over de verdwenen duinboerderijen en haar bewoners

Als iemand het grootste deel van zijn leven heeft ingezet voor zijn dorp en de geschiedschrijving, dan was dat Quirinus de Ruijter (zoon van Willem, vader van Jan. Van zijn boek ‘Schippers van ‘t Stet’ moest zelfs een tweede druk worden toegevoegd. Hier het hele artikel ‘Over de verdwenen duinboerderijen en haar bewoners‘.

De oprichters v.l.n.r. Tine de Ruijter en Jan de Ruijter

In het duingebied de kroftboerderij van Willem de Ruijter, gesloopt in 1916.

De boerderij aan de Achterlaan in 1974.